Binnen Sensus hebben wij veel kennis van en ervaring met hoogbegaafde kinderen en volwassenen.
Hoogbegaafdheid
‘Hoogbegaafden weten dat heus wel van zichzelf en arrogant zijn ze ook.’
Dit is één van de mythes die ik bespreek in mijn bijdrage van het themanummer Hoogbegaafdheid van De Psycholoog (uitgave februari 2023), het tijdschrift van het NIP, de beroepsvereniging voor psychologen. Als dit nummer is uitgegeven, kunt u het artikel ook op onze website terugvinden.
In de praktijk blijkt dat veel hoogbegaafden dit niet weten van zichzelf, en soms ook niet vermoeden. Ongeveer 2 op de 100 mensen is per definitie (bij een IQ hoger dan 130) hoogbegaafd. Echter zal het percentage in de ggz hoger liggen, omdat hoogbegaafden vaker in de ggz terecht komen dan gemiddeld. Toch wordt in de opleiding tot psycholoog niet of nauwelijks aandacht besteed aan het thema hoogbegaafdheid. Dit is jammer, omdat het een factor is met een grote invloed op de ontwikkeling op alle gebieden.
Hoogbegaafden hebben voelen zich vaak hun hele leven al een vreemde eend in de bijt. Helaas ook wanneer ze in de ggz terecht komen. Ze lopen vaak tegen vooroordelen en misverstanden aan, met alle gevolgen van dien. Hoogbegaafdheid wordt bijvoorbeeld niet gezien, er wordt een verkeerde diagnose gesteld of een diagnose gemist door compensatie vanuit de hoogbegaafdheid. Een veelvoorkomend voorbeeld is dat de kenmerken bij iemand die hoogbegaafd is, sterk lijken op ADHD, waardoor die diagnose onterecht gesteld zou kunnen worden als de hoogbegaafdheid niet meegenomen wordt in het onderzoek. Vorig jaar heb ik een enquête gehouden en hebben 57 hoogbegaafden een vragenlijst ingevuld die ook wordt gebruikt voor onderzoek naar ADHD. Ruim de helft scoort bij zelfbeoordeling dusdanig, dat daar een diagnose ADHD uit zou komen. Wanneer deze lijst wordt gebruikt zonder kennis van hoogbegaafdheid, is de kans op overdiagnostiek zeer groot!
Vanuit persoonlijke en professionele interesse ben ik mij een aantal jaar geleden gaan verdiepen in hoogbegaafdheid. Ik heb hiervoor verschillende cursussen gevolgd op het gebied van begeleiding en behandeling van hoogbegaafde kinderen en volwassenen en de afname van inteliggentie-onderzoek bij (vermoedelijk) hoogbegaafde volwassenen. Als ervaringsdeskundige binnen een ‘hb-gezin’ ken ik de leuke en de moeilijke kanten van hoogbegaafd zijn en het hebben van hoogbegaafde kinderen. In mijn praktijk zie ik regelmatig (vermoedelijk) hoogbegaafde volwassenen en hoor ik terug dat zij het prettig vinden dat ze met iemand kunnen praten die tegelijkertijd goed ingevoerd is in dit onderwerp en dat ze zich beter begrepen voelen.
Aanbod voor (vermoedelijk) hoogbegaafde volwassenen
Wachttijden: voor enkelvoudige onderzoeken (intelligentietest) kunt u meestal binnen twee weken terecht. Informeer naar de wachttijden voor uitgebreider onderzoek of begeleiding.
*Intelligentie-onderzoek
Vanaf 16 jaar door middel van de WAIS-IV. Hiermee brengen we behalve het totaal IQ ook de sterkere en zwakkere kanten van het cognitief functioneren in kaart. Voor de meeste hoogbegaafde cliënten die dit onderzoek laten doen, vallen veel puzzelstukjes op hun plek. Soms zijn er grote verschillen te zien tussen de verschillende onderdelen, waar zij in de praktijk tegenaan lopen.
Een intelligentietest is niet noodzakelijk om een beroep te kunnen doen op onze begeleiding. Het kan echter wel geadviseerd worden, om meer zicht te krijgen op de verschillende gebieden en verdere aanknopingspunten voor de begeleiding te krijgen.
Het is ook mogelijk een intelligentie-onderzoek te doen als toelating voor Mensa.
NB: Intelligentie-onderzoek zonder behandelvraag (die binnen de BGGZ valt), wordt helaas niet vergoed door de zorgverzekering.
Er zijn verschillende mogelijkheden voor intelligentie-onderzoek wanneer u deze zelf moet bekostigen. U kunt hiervoor het best rechtstreeks contact opnemen. Een standaard intelligentie-onderzoek bestaat uit een intake, afname, rapportage en terugkoppeling. Het tarief hiervoor is 995,- euro.
*Psychologisch onderzoek
Naast intelligentie-onderzoek is het ook mogelijk om breder diagnostisch onderzoek uit te voeren, bijvoorbeeld naar ADHD. Het onderzoek is meestal gericht op het beter begrijpen van de problemen waar u tegenaan loopt en op welke wijze u het best geholpen kan worden. Soms is het dan belangrijk om uit te zoeken of sprake is van een specifieke stoornis. In andere situaties is het vooral van belang in kaart te brengen van hoe problemen zijn ontstaan (door o.a. voorgeschiedenis, copingmechanismen, persoonlijkheidskenmerken). Het onderzoek is dan meer beschrijvend van aard.
Psychologisch onderzoek bestaat uit verschillende componenten: invullen intakevragenlijsten, uitgebreid intakegesprek, invullen vragenlijsten, onderzoeksvoorstel, hetero-anamnese, intelligentie-onderzoek, rapportage, bespreken onderzoeksresultaten. De tarieven zijn afhankelijk van de ingezette componenten en worden na intake in een onderzoeksvoorstel met u besproken.
*Psychologische behandeling binnen de (voormalige) BGGZ
Wanneer sprake is van een DSM-classificatie en er indicatie is voor behandeling binnen de BGGZ, wordt de behandeling vergoed vanuit de zorgverzekering. Kijk hierbij wel goed of ik een contract heb met uw zorgverzekeraar! Verdere informatie en praktische zaken staan op deze website.
De aangeboden behandelingen komen overeen met de behandeling van cliënten die niet hoogbegaafd zijn. Dat wil zeggen dat de methode niet anders is. Het onderwerp hoogbegaafdheid wordt gedurende de hele behandeling meegenomen. Daarnaast kan de werkwijze in overleg met u worden aangepast. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u bepaalde opdrachten of oefeningen meer thuis doet, zodat tijdens de sessies dieper ingegaan kan worden op andere onderwerpen.
In de praktijk werken we vaak met cognitieve gedragstherapie (CGT), Acceptance and Commitment Therapy (ACT) en EMDR. Juist EMDR is een belangrijke behandelmethode, omdat veel hoogbegaafden last hebben van grotere of kleinere trauma’s. Daarnaast gebruiken we onderdelen van bijvoorbeeld Emotionally Focused Therapy (EFT) en de Polyvagaal Theorie.
Veel hoogbegaafden geven aan dat CGT voor hen onvoldoende is, omdat ze ‘het met hun verstand wel weten, maar het gevoel erbij niet verandert’. ACT is in deze situaties een heel fijne behandelmethode, omdat we hierbij juist kijken naar waar je naartoe wil en hoe je kunt gaan leven naar je eigen waarden. Bij CGT wordt veel meer aandacht besteed aan het veranderen van disfunctionele cognities.
Er wordt regelmatig samengewerkt met meer lichaamsgerichte therapievormen, zoals Psychomotore Therapie (PMT) of psychosomatische fysiotherapie.
*Psychologische behandeling (niet vergoed)
Wanneer u niet in aanmerking komt voor vergoeding binnen de BGGZ, bijvoorbeeld omdat er geen sprake is van een DSM-classificatie, dan kunt u ook bij Sensus terecht. U ontvangt de factuur dan zelf. Kijk hier voor de actuele tarieven. Mochten de tarieven een drempel vormen om u aan te melden, neem dan toch even contact op zodat we een oplossing kunnen zoeken.
Voor deze vorm van behandeling gelden dezelfde contra-indicaties als voor behandeling binnen de BGGZ.
*Begeleiding/coaching (niet vergoed)
U kunt ook terecht bij mij wanneer u zich bijvoorbeeld zorgen maakt om uw hoogbegaafde kinderen, of wilt sparren over hoe om te gaan met de schoolsituatie van de kinderen, uw eigen werksituatie etc.
*Relatietherapie (niet vergoed)
Naast individuele behandelingen en begeleiding kunt u ook bij Sensus terecht voor relatietherapie op basis van Emotionally Focused Therapy (EFT).
Deze behandelingen vallen niet onder de vergoeding door de zorgverzekering. Kijk op deze pagina voor de tarieven.
Aanbod voor (vermoedelijk) hoogbegaafde kinderen
*Intelligentie-onderzoek
Bij kinderen vanaf 5 tot en met 10 jaar die (vermoedelijk) hoogbegaafd zijn, kunnen wij de intelligentie-test KIQT+ afnemen. Deze test is speciaal ontwikkeld voor hoogbegaafde kinderen en is bijzonder geschikt voor kinderen die last hebben van faalangst, ADHD of autisme.
Week van de hoogbegaafdheid: de actie vanuit de week van de hoogbegaafdheid zit alweer vol. Dit betekent dat het onderzoek niet meer in die week plaats kan vinden. Het blijft wel mogelijk aan te melden voor onderzoek op een later moment. Neem hiervoor contact op met de praktijk. Het (gereduceerde) tarief voor aanmeldingen is 550,- euro inclusief kennismaking, afname, beknopte verslaglegging en terugkoppeling. Het reguliere tarief is 750,- euro. In sommige situaties is het mogelijk om te kiezen voor een beknopt onderzoek. De afname zelf blijft uiteraard hetzelfde, maar de intake en terugkoppeling zijn dan schriftelijk. Dit is niet in alle situaties mogelijk. Neem hiervoor contact op met de praktijk.
*Begeleiding van ouders
Als ouder van een hoogbegaafd kind komt u wellicht voor veel vragen en keuzes te staan. Wij denken graag met u mee! U kunt bij Sensus terecht om de situatie van uw kind te bespreken. Als wij u niet zelf kunnen helpen, denken we mee waar u dan terecht zou kunnen.